معرفی کتاب گزارش نخوانده

بسم الله الرحمن الرحیم

17

«گزارش ناخوانده از سرنوشت یک مسیر» در بخش اول، به ساختار تحریم‌های اقتصادی کشورمان در حوزه‌های اصلی، یعنی ‌مالی و بانکی، نفتی، کالاهای اساسی، پتروشیمی، خودروسازی، هواپیمایی، کشتیرانی و فلزات گران‌بها پرداخته، و در هر حوزه، علاوه بر احصاء و دسته‌بندی قوانین تحریمیِ مختلفِ اعمال‌شده، سابقه، اهمیت و تأثیرات عملی آن‌ها را مورد بررسی قرار داده، و برخی راهکارهای فعالین اقتصادی و مسئولین حوزه‌ی مربوطه برای بی‌اثر نمودن آن تحریم‌ها را ذکر نموده است.

همچنین در هر یک از حوزه‌های تحریمی مذکور، تعهدی که در توافق ژنو از طرف گروه 1+5 به کشورمان داده شده بود و میزان فایده‌ی واقعی آن، با بررسی مسائل زیر، مورد واکاوی موشکافانه قرار گرفته است:

معنا، محدوده و اهمیت دقیق تعهد ذکر شده در متن توافق و نسبت آن با تحریم‌های اصلی آن حوزه

توافقات صورت گرفته پیرامون جزئیات و نحوه‌ی اجرای آن تعهد (با استفاده از اسناد مختلف مربوط به توافق ژنو و مذاکرات اجرایی پس از آن)

وقایع و اقداماتِ عملیِ صورت گرفته بعد از اجرای توافق، و میزان عملی شدن تعهدات 1+5

میزان تغییر واقعی در وضعیت تحریم‌های آن حوزه، نسبت به قبل از توافق ژنو

اظهارات دست‌اندرکاران آن حوزه‌ی اقتصادی پیرامون میزان فایده‌ی عملی امتیاز دریافت شده از 1+5

موانع موجود بر سر راه مفید واقع شدن امتیاز دریافتی کشور از 1+5 در آن حوزه، و طراحی‌های قانونی و اجرایی گسترده‌ی طرف مقابل در این زمینه

بخش اول کتاب، متناظر با نُه تعهد داده شده به کشورمان در توافق ژنو برای تعلیق یا کاهش تحریم‌ها، شامل نُه فصل است. با توجه به ارتباط وثیق دو بحث ِساختار تحریم‌های هر حوزه و دستاورد واقعی توافق ژنو در کاهش تحریم‌های آن حوزه، این دو بحث درباره‌ی هر یک از حوزه‌های اصلی مورد تحریم، به صورتِ ادغام‌شده و در قالب یک فصل ارائه گردیده‌اند.

در بخش دوم کتاب، نقشه‌ی تحریم‌های صورت گرفته علیه کشورمان از ابتدای انقلاب تا کنون تبیین گردیده است. این بخش ابتدا در سه فصل، به قوانین تحریمی وضع شده علیه کشورمان می‌پردازد. اهداف، مفاد، سیر تاریخی، ویژگی‌ها، علل وضع، میزان اهمیت، و شرایط لغو تحریم‌های آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت، و ارتباط این سه مجموعه تحریم با یکدیگر، در این سه فصل مرور شده‌اند.

فصل چهارمِ این بخش، این موضوع را مورد واکاوی قرار می‌دهد که کدام یک از تحریم‌های مذکور، «مرتبط با هسته‌ای» هستند و در صورت انجام توافق نهایی احتمال برداشته شدن آن‌ها وجود دارد.

در واقع در بخش دوم کتاب، تمرکزی حقوقی بر قوانین تحریم صورت گرفته است، تا مکمل بخش اول کتاب باشد که تمرکزی اقتصادی بر وضعیت تحریم‌ها در صحنه‌ی عمل دارد.

بخش آخر کتاب نیز حاوی پنج ضمیمه است. ضمیمه‌هایی برای تکمیل تصویر ارائه شده در این کتاب از وضعیت تحریم‌ها، و نتایج مسیر مذاکره برای رفع آن‌ها.

در ضمیمه‌ی اول، یازده سند رسمی منتشر شده از توافق ژنو که جزئیاتِ دقیقِ متنِ این توافق و توافقات اجرایی پس از آن را مشخص نموده‌اند، و مطالب آن‌ها در این کتاب نیز مورد استفاده قرار گرفته، معرفی شده‌اند.

با توجه به ارجاع به متن توافق ژنو در مطالب مختلف، در ضمیمه‌ی دوم، ترجمه‌ی رسمی وزارت خارجه از برنامه مشترک اقدام آورده شده، و برخی اشکالات مهم موجود در آن، به صورت پاورقی ذکر گردیده است.

هر چند این کتاب به موضوع امتیازات فراوان واگذار شده از جانب ایران در توافق ژنو و مقایسه‌ی وزن آن‌ها با امتیازات اخذ شده در حوزه‌ی کاهش تحریم‌ها ورود پیدا نکرده، اما مروری گذرا بر فهرست تعهدات هسته‌ای کشورمان در توافق ژنو و مشاهده‌ی وضعیت اجرای آن‌ها، پس از مطالعه‌ی تفصیلی سرانجام تعهدات 1+5 به کشور در این توافق، جالب توجه است. ضمیمه‌ی سوم، این فهرست را بر اساس گزارش‌های رسمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جدولی به طور خلاصه بیان نموده است.

ضمیمه‌ی چهارم، ترجمه‌ی جدول تطبیقی تحریم‌های شورای امنیت، اتحادیه اروپا، آمریکا و دیگر کشورها علیه ایران که توسط مرکز تحقیقات کنگره آمریکا تهیه گردیده را در اختیار خوانندگان این کتاب قرار داده است. این جدول، از زاویه‌ای دیگر، به مرور تحریم‌های کشور می‌پردازد.

ضمیمه‌ی پنجم نیز با مرور صفحات اول و تیترهای اصلی روزنامه‌های کشور در بازه‌ی زمانی یک ساله‌ی حول توافق ژنو، با یادآوری تبلیغات گسترده‌ی رسانه‌ها پیرامون برداشته شدن تحریم‌ها و به نتیجه‌ی مطلوب رسیدن مسیر مذاکره با آمریکا برای حل مشکلات اقتصادی کشور، این قطعه‌ی درس‌آموز از تجربه‌ی تاریخی کشور در زمینه‌ی تحریم و مذاکره را ثبت نموده است.

صفحه اینترنتی کتاب : http://gozaresh-nakhande.ir